همه چی درباره بهداشت ارتودنسی
اگه تازه براکت گذاشتی یا قراره بزاری، احتمالاً متوجه شدی که رعایت بهداشت دندونا دیگه مثل قبل آسون نیست. غذا لای سیم‌ها گیر می‌کنه و مسواک زدن زمان‌بر میشه. اینجاست که بهداشت ارتودنسی اهمیت پیدا می‌کنه، چون بی‌توجهی بهش می‌تونه باعث پوسیدگی و بوی بد دهان بشه.
با یه آموزش بهداشت ارتودنسی درست، می‌تونی از این مشکلات دور بمونی و دندوناتو سالم نگه داری. توی این مقاله می‌خوایم خیلی ساده و کاربردی، روش‌های درست مراقبت از دندونا توی دوران ارتودنسی رو با هم مرور کنیم.
| ردیف | عنوان | توضیحات |
|---|---|---|
| 1 | چالش‌های بهداشت دهان در ارتودنسی | • گیر غذایی • پوسیدگی • التهاب |
| 2 | رژیم غذایی مناسب ارتودنسی | • غذاهای نرم • پرهیز از شیرینی • ممنوعیت نوشابه |
| 3 | ابزارهای بهداشت ارتودنسی | • مسواک مناسب • نخ دندان مخصوص • واترجت • مسواک بین دندانی • خمیر دندان مناسب • دهانشویه مناسب |
| 4 | اهمیت ویزیت‌های منظم | • چکاپ • پیشگیری • تنظیم مجدد |
| 5 | توصیه‌های روزانه برای بیماران | • مسواک ۲ بار • دهانشویه • پرهیز غذایی |
| 6 | عوارض عدم رعایت بهداشت در ارتودنسی | • پوسیدگی • بیماری لثه • بوی بد |
چالش‌های بهداشت دهان در طول درمان ارتودنسی
در طول درمان ارتودنسی، رعایت بهداشت دندان ارتودنسی شده با چالش‌های خاصی همراه است. حضور براکت‌ها و سیم‌ها موجب گیر کردن مواد غذایی، دشواری در مسواک زدن و استفاده از نخ دندان می‌شود. در نتیجه، احتمال تجمع پلاک، پوسیدگی دندان و التهاب لثه افزایش می‌یابد. اگر این مشکلات به‌درستی مدیریت نشوند، می‌توانند روند درمان را مختل کرده و سلامت دهان را به خطر بیندازند.
قبل از هر چیزی رعایت رژیم غذایی مناسب با درمان‌های ارتودنسی مهم است!
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های بهداشت ارتودنسی تعهد به توصیه‌ها و نکات تغذیه‌ای هست که متخصص ارتودنسی به شما ارائه می‌کند. در طول فرآیند مرتب سازی دندان‌ها، برخی مواد غذایی را باید به دلیل خطر شکستگی اجزای ارتودنسی و یا احتمال افزایش پوسیدگی و لکه دندانی مصرف نکرد. برخی از این موارد عبارتند از:
- خوراکی‌های بسیار شیرین شامل شکلات، بیسکوییت، آدامس و شیرینی‌ها که نیازمند جویدن زیاد هستند
- خوراکی‌های لزج و چسبنده مانند مارشمالو، کارامل، تافی و آب نبات
- میوه‌های خشک
- شیرینی‌های مختلف
- انواع مغزها مثل بادام، بادام زمینی و فندق
- نوشیدنی‌های گازدار، مثل آب گازدار و انواع نوشابه‌ها
- ذرت بوداده
- برخی از انواع پیتزاها
- جویدن اشیائی مانند یخ، مداد، ناخن و …
دستورالعمل‌های بهداشت ارتودنسی توصیه می‌کند که به جای موارد بالا، رو به مصرف غذاهای نرم که در طول ارتودنسی آسیبی به وسایل نمی‌زنند بیاورید. برخی از این غذاها عبارتند از:
- ماست، پنیر نرم و دوغ
- مرغ پخته، گوشت قرمز تکه تکه شده پخته، ماهی و سایر منابع پروتئینی کاملاً نرم و پخته شده
- سبزیجات نرم و برگ سبزیجات مثل اسفناج و کلم
- سیب زمینی پخته، برنج، ماکارونی
- میوه‌های نرم رسیده و تازه مثل موز، هلو، توت فرنگی، هندوانه و ….
بیشتر بخوانید: 100 غذای نرم برای روزهای بعد از درمان های دندانپزشکی
با انواع ابزارها و وسایل بهداشت ارتودنسی آشنا شوید
مسواک معمولی
مسواک از مهم‌ترین ابزارهای بهداشت ارتودنسی است. شما می‌توانید از مسواک‌های معمولی برای تمیز کردن دندان‌ها، براکت و سیم استفاده کنید. همچنین مسواک‌هایی وجود دارد که مخصوص دوران ارتودنسی هستند.
احتمالاً ارتودنتیست‌تان در جلسه مرور بهداشت ارتودنسی به شما نوع و مشخصات مسواکی که برایتان مناسب‌تر است را به شما معرفی خواهد کرد اما مهم‌تر از داشتن مسواک، نحوه و مدت زمان انجام این کار است که مهم به نظر می‌رسد.
به دلیل اینکه وسایل ارتودنسی به دندان‌ها متصل هستند، ممکن است مسواک زدن کمی چالشی باشد بنابراین باید با دقت و از سر حوصله مسواک زد. بسیار مهم است که نه تنها تمام دندان‌ها، بلکه براکت ها و سیم نیز با دقت و البته با احتیاط تمیز شوند زیرا ممکن است مواد غذایی ریزی در اطراف سیم و براکت تجمع یافته و به مرور باعث ایجاد جرم، پوسیدگی دندان و سایر آسیب‌های دیگر شوند.
مسواک بین دندانی
مسواک بین دندانی (Interdental Brush)، یک ابزار بهداشت دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی است که برای پاکسازی فضای بین دندان‌ها به‌کار می‌رود. این مسواک‌ها معمولاً شامل یک سر مسطح و دارای موهای نرم هستند که در فضای بین دندان‌ها قرار می‌گیرند و با حرکاتی از جلو به عقب، دندان‌ها را پاکسازی می‌کنند.
مسواک بین دندانی برای افرادی که فضای بین دندان‌هایشان بیشتر از حد معمول است، بسیار مفید است. همچنین برای افرادی که دارای براکت‌های ارتودنسی هستند که پاکسازی فضای بین براکت‌ها و دندان‌های آن‌ها سخت است، استفاده از مسواک بین دندانی پیشنهاد می‌شود. این ابزار بهداشتی به دلیل قابلیت استفاده آسان و کارآیی در پاکسازی فضای بین دندان‌ها، برای افرادی که به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت می‌دهند، بسیار مفید است.
انواع خمیر دندان
برای دندان‌هایی که ارتودنسی شده‌اند، بهتر است از خمیردندان‌هایی با فرمولاسیون ویژه برای دندان‌های براکت‌دار استفاده کنید. این خمیردندان‌ها به حفظ بهداشت ارتودنسی کمک زیادی کرده و معمولاً حاوی عناصری هستند که باعث پاکسازی براکت‌ها و کاهش احتمال تولید لکه‌های دندانی می‌شوند.
همچنین برای دندان‌ها یا لثه‌های حساس، خمیردندان‌هایی با فرمولاسیون مسکن و یا بدون افزودنی طعم یا رایحه توصیه می‌شود. قبل از استفاده از هر نوع خمیردندانی برای دندان‌هایی که ارتودنسی شده‌اند، با متخصص ارتودنسی خود مشورت کنید.
انواع دهانشویه
در صورتی که تحت درمان ارتودنسی قرار دارید، بهتر است از دهانشویه‌هایی استفاده کنید که برای دندان‌های ارتودنسی شده طراحی شده‌اند. این دهانشویه‌ها با توجه به نوع درمان ارتودنسی شما توصیه می‌شوند و می‌توانند به بهبود وضعیت بهداشت ارتودنسی و کاهش عوارض جانبی کمک کنند.
بهترین دهانشویه برای دندان‌های ارتودنسی شده، دهانشویه‌هایی هستند که دارای عناصر ضد باکتری مانند کلرهگزیدین، فلورید و پروکسید هستند. این عناصر می‌توانند باکتری‌های موجود در دهان را کاهش داده و به حفظ بهداشت دهان و دندان کمک کنند. همچنین، دهانشویه‌هایی که دارای فرمولاسیون‌های خاصی بوده که قابلیت حذف رنگدانه‌های غذایی را دارند نیز برای دندان‌های ارتودنسی شده مناسب هستند.
نخ دندان
نخ دندان کشیدن یا Flossing نیز از جمله مواردی است که باید در طول درمان برای حفظ بهداشت ارتودنسی انجام شود. برای نخ کشیدن دندان‌های ارتودنسی شده، می‌توان از نخ‌های ارتودنسی که برای این منظور طراحی شده‌اند، استفاده کرد. این نخ‌ها دارای شکل خاصی هستند که به راحتی بین براکت‌ها و دندان‌ها قرار می‌گیرند.
نحوه استفاده از نخ‌های ارتودنسی به این صورت است که در ابتدا باید یک طول مناسب از نخ را برید و به هر دو سر آن را بین انگشتان اشاره پیچاند سپس آن را بین دندان‌ها و براکت‌های ارتودنسی قرار داد. پس از اینکار، با حرکت آهسته نخ را در فضای بین دندان‌ها و براکت‌ها به سمت بالا و پایین بکشید.
نخ کشیدن می‌تواند به پاکسازی فضای بین دندان‌ها کمک کند و برای حفظ بهداشت ارتودنسی اهمیت دارد. با این حال، برای دندان‌های ارتودنسی شده که دارای براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی هستند، نخ کشیدن کمی مشکل و زمان‌برتر است، اما همچنان باید در طول درمان ارتودنسی این کار انجام شود.
واترجت
واترجت یک دستگاه الکتریکی است که برای بهداشت ارتودنسی نیز استفاده می‌شود. این دستگاه با استفاده از آب با فشار بالا، مواد ضدعفونی کننده و یا آب اکسیژنه، بافت‌های دهانی را تمیز می‌کند و باکتری‌ها، لایه‌های پلاک و مواد زائد را از دندان‌ها و محلول‌های ارتودنسی پاک می‌کند.
واترجت به عنوان جایگزینی برای نخ دندان برای تمیز کردن میان دندان‌ها و به عنوان روشی برای بهبود بهداشت لثه‌ها و پیشگیری از بیماری‌های لثه مانند التهاب لثه استفاده می‌شود.
اهمیت ویزیت‌های منظم با دندانپزشک و متخصص ارتودنسی
ویزیت‌های منظم با دندانپزشک و متخصص ارتودنسی نقش حیاتی در حفظ بهداشت دهان در ارتودنسی دارند. این ملاقات‌ها به‌طور دوره‌ای امکان بررسی پیشرفت درمان، شناسایی مشکلات احتمالی مانند جابه‌جایی براکت‌ها، التهاب لثه یا بروز پوسیدگی را فراهم می‌آورند. همچنین، متخصص ارتودنسی می‌تواند به شما راهکارهای جدیدی برای بهبود بهداشت دهان در ارتودنسی ارائه دهد.
پیگیری‌های منظم باعث می‌شود مشکلات قبل از اینکه جدی شوند، شناسایی و درمان شوند و به این ترتیب احتمال بروز مشکلات طولانی‌مدت کاهش یابد.
توصیه‌های روزانه برای بیماران ارتودنسی
- مسواک زدن دو بار در روز برای حفظ بهداشت دندان در ارتودنسی.
- استفاده از نخ دندان مخصوص ارتودنسی.
- دهانشویه ضدعفونی‌کننده بعد از مسواک زدن.
- بررسی براکت‌ها و سیم‌ها.
- پرهیز از غذاهای سفت و چسبنده.
عوارض عدم رعایت بهداشت در طول ارتودنسی
عدم رعایت بهداشت دهان بعد از ارتودنسی می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. از جمله مهم‌ترین مشکلات می‌توان به پوسیدگی دندان، بیماری لثه، و التهاب لثه اشاره کرد. مواد غذایی که بین براکت‌ها گیر می‌کنند، باعث تجمع پلاک و باکتری‌ها می‌شود که این امر به پوسیدگی دندان و بوی بد دهان منجر خواهد شد. در صورت بی‌توجهی، حتی ممکن است لثه‌ها دچار عفونت شوند و درمان طولانی‌مدت ارتودنسی با مشکلات بیشتری مواجه گردد. بنابراین، رعایت بهداشت دهان بعد از ارتودنسی به اندازه دوران درمان اهمیت دارد تا از بروز این مشکلات جلوگیری شود.
جمع‌بندی
رعایت بهداشت دهان در ارتودنسی یکی از مهم‌ترین عواملی است که در طول درمان باید به آن توجه ویژه‌ای داشت. عدم رعایت بهداشت می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان، بیماری لثه و التهاب لثه شود. برای جلوگیری از این مشکلات، آموزش رعایت بهداشت ارتودنسی ضروری است. این آموزش شامل مسواک زدن دقیق، استفاده از نخ دندان مخصوص، و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌شود.
در نهایت، توجه به بهداشت دهان بعد از ارتودنسی نیز به اندازه دوران درمان اهمیت دارد و می‌تواند به حفظ نتیجه درمان و سلامت دندان‌ها کمک کند. پیگیری‌های منظم و مراقبت‌های روزانه، کلید داشتن دندان‌های سالم و زیبا در پایان درمان ارتودنسی هستند.
