همه چیز درباره شکستگی دندان از انواع شکستگی تا ترمیم دندان شکسته
شکستگی دندان یک مشکل نسبتاً شایعی هست که می تواند به دلایل مختلفی مانند ضربه، گاز گرفتن اجسام سخت یا حتی ساییدگی طبیعی رخ دهد. هنگامی که یک دندان شکسته می شود، می تواند باعث درد و حساسیت شده و بر سلامت کلی دهان شما تاثیر بگذارد. درک علل، انواع و گزینه های مختلف درمان شکستگی دندان برای حفظ لبخندی سالم و زیبا ضروری است. بنابراین، بیایید عمیق تر به این موضوع بپردازیم.
علت شکستگی دندان چیست؟
شکستگن دندان ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از علل رایج عبارتند از:
- تروما یا ضربه: وارد شدن ضربه سنگین به صورت یا دهان می تواند اولین و مهم ترین علت شکستگی دندان باشد.
- گاز گرفتن اجسام سخت: جویدن اجسام سخت مانند یخ، آب نبات های سفت یا خودکار و خلاصه هر نوع شی سفت و سختی می تواند باعث شکستن دندان ها مخصوصا دندان های قدامی شود.
- پوسیدگی دندان: وقتی پوسیدگی دندان ساختار دندان را ضعیف کرده و به مرور زمان آن را مستعد شکستگی می کند.
- دندان قروچه (براکسیسم): دندان قروچه معمولا د دراز مدت فشار زیادی به دندان وارد می کند و خطر شکستگی آن را افزایش می دهد.
- افزایش سن و سایش طبیعی دندان ها: با افزایش سن، دندان های ما به طور طبیعی ضعیف شده و بیشتر مستعد شکستگن می شوند.
با انواع شکستگی دندان بیشتر آشنا شوید
شکستن دندان می تواند به شکل ها و حالات مختلفی اتفاق بی افتد که هر نوع نیاز به رویکردهای درمانی متفاوتی دارد. در این بخش سعی کرده ایم که رایج ترین انواع شکستگی دندان ها را بررسی کنیم:
ترک خوردگی های سطحی تاج (Craze Lines)
خطوط عمودی کریز، ترک‌های سطحی هستند که فقط بر روی لایه بیرونی دندان که به مینای دندان معروف است تأثیر می‌گذارند. آنها معمولاً بی ضرر هستند و نیازی به درمان ندارند، اما می توانند برای برخی افراد یک نگرانی بالقوه از نظر زیبایی باشند.
شکستگی کاسپ یا بخشی از سطح جونده (Fractured Cusp)
شکستگی کاسپ زمانی اتفاق می افتد که بخشی از سطح جونده دندان (مشهور به کاسپ) جدا شود. این نوع شکستگی به ندرت باعث درد می شود و به راحتی با پرکردن دندان یا روکش کردن دندان قابل ترمیم است.
ترک خوردگی گسترده از تاج به ریشه (Cracked Tooth)
این وضعیت در واقع به ترکی اطلاق می شود که از سطح جونده شروع شده و به سمت ریشه دندان کشیده می شود. این نوع از فراکچر یا شکستن دندان می تواند هنگام گاز گرفتن باعث درد شود و ممکن است به درمان گسترده تری مانند روکش دندان، درمان ریشه (عصب کشی) یا در موارد شدیدتر به کشیدن دندان نیاز داشته باشد.
شکستگی اسپلیت دندان (Split Tooth)
شکستگی اسپلیت زمانی اتفاق می افتد که ترک خوردگی گسترده (از تاج تا ریشه) درمان نشود و باعث تقسیم شدن دندان به دو بخش جداگانه شود. حفظ دندان اسپلیت ممکن است به ترکیبی از درمان‌ها مانند درمان ریشه و روکش دندان یا کشیدن دندان در موارد شدید نیاز داشته باشد.
شکستگی عمودی ریشه (Vertical Root Fracture)
شکستگی عمودی ریشه زمانی اتفاق می افتد که یک ترک از ریشه دندان به سمت تاج کشیده شود. این نوع شکستگی دندان می تواند برای تشخیص و درمان چالش برانگیز باشد و اغلب نیاز به کشیدن دندان آسیب دیده دارد.
علائم و نشانه های دندان شکسته چیست؟
شکستگن دندان می تواند علائم و نشانه های مختلفی را ایجاد کند. برخی از شاخص های رایج که نشان می دهد ممکن است شما دندان شکسته باشد عبارتند از:
- درد هنگام گاز گرفتن یا جویدن
- حساسیت به دمای سرد یا گرم
- ناراحتی هنگام مصرف غذاهای شیرین یا اسیدی
- ورم لثه در اطراف دندان آسیب دیده
- ترک یا بریدگی قابل مشاهده در دندان
- دندان درد سینوسی
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، بسیار مهم است که برای تشخیص مناسب به دندانپزشک مراجعه کنید.
تشخیص دقیق شکستگی دندان در دندانپپزشکی به چه صورت است؟
تشخیص علت و وضعیت دقیق دندان شکسته می تواند چالش برانگیز باشد زیرا برخی از شکستگی ها با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند. برای اینکار دندانپزشک شما یک معاینه کامل انجام می دهد که ممکن است شامل مراحل زیر باشد:
- معاینه بصری: دندانپزشک دندان های شما را به صورت بصری معاینه می کند و به دنبال هر گونه ترک، شکستگی جزئی یا ناهنجاری قابل مشاهده است.
- بررسی گرافی دندان: اشعه ایکس می تواند به شناسایی شکستگی هایی که بلافاصله قابل مشاهده نیستند کمک کند. گرافی های به دست آمده با کمک اشعه ایکس نمای دقیقی از ساختار دندان ارائه می دهند و می توانند شکستگی هایی را که تا ریشه یا استخوان فک کشیده شده است را آشکار کنند.
- ترانسیلومینیشن (Transillumination): این تکنیک شامل تابش نور از طریق دندان برای تشخیص هر گونه ترک یا شکستگی دندان است که ممکن است روی سطح قابل مشاهده نباشد.
با ترکیب این روش های تشخیصی، دندانپزشک شما قادر خواهد بود نوع و وسعت شکستگن دندان را تعیین کند که برنامه درمانی مناسب را راهنمایی می کند.
درمان دندان شکسته چیست؟
درمان شکستگن دندان به نوع، محل و شدت شکستگی بستگی دارد. برخی از گزینه های رایج ترمیم دندان شکسته عبارتند از:
باندینگ کامپوزیت
برای شکستن های جزئی، باندینگ دندان می تواند راه حل موثری باشد. دندانپزشک یک ماده رزین همرنگ دندان (کامپوزیت) را روی ناحیه شکسته اعمال می کند و آن را شکل داده و باند می کند تا ظاهر و عملکرد دندان را مانند قبل بازیابی کند. این رایج ترین روش ترمیم دندان شکسته است.
ونیرهای دندانی
اگر شکستگی تنها دندان های جلویی را تحت تاثیر قرار دهد و برای بیمار در درجه اول زیبایی باشد، ممکن است ونیرهای دندانی برای ترمیم دندان شکسته پیشنهاد شوند. ونیرها پوسته های نازکی هستند که از پرسلن (لمینت سرامیکی) یا رزین کامپوزیتی ساخته شده اند که به سطح جلویی دندان چسبانده شده و شکستگی دندان را پنهان کرده و زیبایی دندان را بهبود می بخشد.
روکش کردن دندان
در مواردی که دندان آسیب قابل توجه یا شکستگی بزرگ داشته باشد، ممکن است روکش دندان لازم باشد. روکش یک کلاهک سفارشی است که کل دندان را می پوشاند و استحکام، محافظت و ظاهری طبیعی را برای دندان شکسته ایجاد می کند.
درمان ریشه یا عصب کشی
اگر شکستگی دندان به داخل پالپ (جایی که اعصاب و رگ های خونی در آن قرار دارند) گسترش یابد، ممکن است نیاز به درمان ریشه یا عصب کشی باشد. این روش شامل برداشتن پالپ آسیب دیده، تمیز کردن کانال های ریشه و مهر و موم کردن آنها با مواد پرکننده است. پس از آن، یک روکش معمولا برای محافظت از دندان قرار می گیرد.
کشیدن دندان
در موارد شدید که شکستگی دندان گسترده یا غیرقابل ترمیم است، کشیدن آن ممکن است تنها گزینه پیش رو باشد. پس از کشیدن دندان، دندانپزشک ممکن است در مورد گزینه های جایگزینی دندان از دست رفته مانند ایمپلنت یا بریج با شما صحبت کند.
چطور از شکستن دندان جلوگیری کنیم؟
در حالی که گاهی اوقات شکستگن دندان می تواند اجتناب ناپذیر باشد، چندین اقدام پیشگیرانه وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر در این خصوص انجام دهید:
از جویدن اجسام سخت خودداری کنید
شکستگی دندان ممکن است هنگام گاز گرفتن یا جویدن اجسام سخت مانند یخ، ذرت بو داده یا خودکار و … رخ دهد. بنابراین در درجه اول از استفاده از دندان های خود به عنوان ابزار خودداری کنید و جایگزین های مطمئن تری را برای اینکار انتخاب کنید تا از شکستن دندان جلوگیری شود.
از محافظ دهان استفاده کنید
اگر در ورزش یا هر فعالیتی شرکت می‌کنید که خطر شکستگی دندان را به همراه دارد، استفاده از محافظ دهان ضروری است. محافظ دهان به عنوان یک سد محافظ عمل می کند، ضربه را کاهش می دهد و از شکستگن دندان جلوگیری می کند.
بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید
حفظ سلامت دندان ها و لثه ها برای داشتن دندان های قوی بسیار مهم است. دندان های خود را دو بار در روز مسواک بزنید، روزانه از نخ دندان استفاده کنید و به طور منظم برای معاینه و تمیز کردن دندانپزشک خود مراجعه کنید.
معاینات منظم دندانپزشکی را فراموش نکنید
معاینات منظم دندانپزشکی به دندانپزشک شما این امکان را می دهد که علائم اولیه شکستگی دندان یا سایر مشکلات دندانی را شناسایی و برطرف کند. تشخیص زودهنگام می تواند به جلوگیری از آسیب بیشتر و نیاز به درمان های گسترده تر کمک کند.
پاسخ به سوالات متداول درباره شکستن دندان
خیر، موارد شکستگن دندان به خودی خود بهبود نمی یابند. آنها برای جلوگیری از آسیب بیشتر و کاهش هر گونه درد یا ناراحتی نیاز به درمان حرفه ای دندانپزشکی دارند.
زمان بهبودی بسته به نوع و شدت شکستگی و درمان انتخابی متفاوت است. درمان‌های جزئی مانند باندینگ دندان ممکن است به حداقل زمان بهبودی نیاز داشته باشد، در حالی که روش‌های گسترده‌تر مانند درمان ریشه یا کشیدن دندان ممکن است طولانی‌تر باشد.
بله، اگر باکتری های پس از شکستگن دندان به پالپ گسترش یابد، می تواند منجر به عفونت شوند. در چنین مواردی، درمان ریشه ممکن است برای برداشتن پالپ عفونی و جلوگیری از عوارض بیشتر ضروری باشد.
برای شکستگی های جزئی، می توان از پر کردن دندان برای بازگرداندن ظاهر و عملکرد دندان استفاده کرد. با این حال، برای شکستن های گسترده تر، گزینه های درمانی دیگری مانند روکش دندان یا روکش ممکن است مورد نیاز باشد.
