کشیدن دندان در ارتودنسی: چرا و چه زمانی لازم است؟

کشیدن دندان برای ارتودنسی یکی از مراحل رایج در درمان ارتودنسی است که با هدف ایجاد فضای کافی برای مرتب شدن دندان ها انجام می شود. در بعضی افراد به دلیل کوچک بودن فک یا شلوغی دندان ها، بدون کشیدن دندان امکان ردیف شدن درست دندان ها وجود ندارد. در چنین مواردی، متخصص ارتودنسی با بررسی دقیق فک، بایت و چهره تصمیم می گیرد که آیا کشیدن دندان ضروری است یا می توان از روش های جایگزین استفاده کرد. هدف نهایی از این کار، دستیابی به لبخندی زیبا، هماهنگی فک ها و سلامت طولانی مدت دندان ها است.

چرا گاهی در درمان ارتودنسی نیاز به کشیدن دندان داریم؟

کشیدن دندان در درمان ارتودنسی در نگاه اول ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما بر پایه بررسی دقیق فضای دهان و موقعیت فک ها انجام می شود. در افرادی که فک کوچک تر است یا دندان ها فضای کافی برای مرتب شدن ندارند، کشیدن یکی یا چند دندان می تواند به ایجاد تعادل در فک، بهبود بایت و رسیدن به لبخندی هماهنگ کمک کند.

دلیل کشیدن دندان برای ارتودنسی چیست؟

کشیدن دندان برای ارتودنسی معمولا به دلایل زیر توصیه می شود:

شلوغی و ازدحام دندان به دلیل عدم وجود فضای کافی

زمانی که فضای کافی برای قرار گرفتن همه دندان های شما در قوس فکی وجود ندارد، ارتودنتیست شما ممکن است کشیدن یک یا چند دندان را توصیه کند تا جا برای بقیه دندان ها باز شود در واقع این کار باعث می شود فضای کافی برای حرکت دندان های نامرتب باز شده و دندان بتواند بدون هیچ مانعی حرکت کرده و صاف شود. اینکار می تواند مدت زمان درمان را کاهش دهد.

کج بودن دندان ها

کج بودن دندان ها یعنی دندان ها در جای درست خود در فک قرار نگرفته اند و به سمت جلو، عقب یا کنار هم کج شده اند. این وضعیت باعث می شود ظاهر لبخند نامرتب شود و جویدن غذا یا رعایت بهداشت دهان دشوار گردد. در برخی موارد، کشیدن دندان برای ایجاد فضای کافی و مرتب شدن دندان ها ضروری است.

اوربایت یا آندربایت

اگر فک بالا یا پایین شما به ترتیب بیش از حد به جلو یا به عقب بیرون زده باشد، کشیدن دندان ممکن است برای اصلاح تراز بایت شما ضروری باشد. در واقع بیشتر افرادی که یکی از فک های بالا یا پایینشان نسبت به دیگری جلو است کشیدن دندان برای ارتودنسی توصیه می شود.

عدم تطابق اندازه فک ها با هم

همچنین به طور مشابه با مورد قبلی، اگر فک بالا یا پایین شما خیلی کوچک یا خیلی بزرگ است، کشیدن دندان ممکن است برای کمک به تغییر موقعیت فک و دندان ضروری باشد.

نهفته یا نیمه نهفته بودن دندان ها

گاهی اوقات ممکن است دندان نهفته یا نیمه نهفته باشد. به این یعنی که به طور کامل از خط لثه بیرون نزده باشد. در این حالت ممکن است کشیدن دندان برای جلوگیری از عفونت یا آسیب به دندان های دیگر ضروری باشد. دندان نیش و دندان عقل معمولا بیشترین احتمال را دارد که به صورت نهفته و نیمه نهفته باشند. در بیشتر موارد، کشیدن دندان برای ارتودنسی پیرامون نهفته بودن این دو نوع دندان است.

کدام دندان ها بیشتر برای ارتودنسی کشیده می شوند؟

در اغلب موارد، دندان هایی که برای ارتودنسی کشیده می شوند، آسیای کوچک (پری مولرها) هستند؛ چون با کشیدن آن ها می توان فضای لازم برای جابه‌جایی بقیه دندان ها را ایجاد کرد، بدون اینکه به ظاهر لبخند یا عملکرد جویدن آسیبی وارد شود. البته بسته به شرایط هر فرد، گاهی نیاز به کشیدن دندان های دیگر هم وجود دارد. برای مثال، کشیدن دندان نیش برای ارتودنسی زمانی انجام می شود که نیش در موقعیتی غیرقابل اصلاح قرار داشته باشد. یا در بعضی بیماران بزرگسال، کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی به منظور جلوگیری از شلوغی دندان ها توصیه می شود. در کودکان نیز گاهی کشیدن دندان شیری برای ارتودنسی انجام می شود تا مسیر رویش دندان های دائمی هموار شود. در هر صورت، کشیدن دندان سالم برای ارتودنسی فقط زمانی انجام می شود که ضروری باشد و با تشخیص دقیق متخصص صورت گیرد.

آیا کشیدن دندان آسیبی به چهره می زند؟

یکی از نگرانی های رایج بین افرادی که قرار است تحت درمان ارتودنسی قرار بگیرند، این است که آیا کشیدن دندان ممکن است ظاهر صورت آن ها را تغییر دهد یا به چهره شان آسیب بزند. پاسخ این سوال به نوع دندان کشیده شده، تعداد آن ها، و مهم تر از همه، نحوه طراحی درمان توسط متخصص بستگی دارد.

در بیشتر موارد، اگر کشیدن دندان ها به درستی و بر اساس نیاز واقعی فک و دهان انجام شود، نه تنها آسیبی به چهره وارد نمی شود، بلکه ممکن است باعث بهبود تناسب چهره و لبخند شود. برای مثال، کشیدن دندان جلو در ارتودنسی تنها در شرایطی خاص انجام می شود که بیرون زدگی شدید دندان ها باعث برهم خوردن هماهنگی لب ها و صورت شده باشد. در چنین مواردی، این اقدام می تواند به عقب رفتن طبیعی لب ها و افزایش هماهنگی صورت کمک کند.

همچنین یکی از شایع ترین انواع کشیدن دندان در ارتودنسی، کشیدن دندان ۴ در ارتودنسی است که معمولا به دندان آسیای کوچک اول (پری مولر اول) اشاره دارد. این دندان ها در موقعیتی قرار دارند که با حذف آن ها، فضا برای مرتب شدن دندان های جلویی بدون تاثیر منفی بر ظاهر کلی صورت فراهم می‌شود.

با این حال، اگر درمان بدون برنامه ریزی دقیق انجام شود یا بیش از حد دندان کشیده شود، ممکن است منجر به افتادگی لب ها، تو رفتگی اطراف دهان یا تغییراتی در فرم صورت شود. به همین دلیل، انتخاب متخصص باتجربه و داشتن یک طرح درمان علمی و متناسب با شرایط فردی اهمیت بسیار زیادی دارد.

تاثیر کشیدن دندان بر تنفس، خروپف و آپنه خواب

کشیدن دندان و جابه جایی دندان ها ممکن است فضای زبان در دهان را محدود کند و زبان را به عقب فشار دهد. این وضعیت می تواند باعث تنفس از راه دهان، خر و پف و در برخی موارد آپنه یا وقفه تنفسی در خواب شود. این عوارض بیشتر زمانی رخ می دهند که درمان با برنامه ریزی دقیق انجام نشده باشد یا بیش از حد دندان کشیده شود.

مزایای کشیدن دندان برای ارتودنسی چیست؟

در حالی که فکر کشیدن دندان برای ارتودنسی ممکن است دردناک به نظر برسد، اما مزایای متعددی برای شما و طرح درمان شما خواهد داشت:

باعث تراز و بهبود وضعیت فکی شما خواهد شد

با برداشتن دندان های اضافی، ارتودنتیست شما می تواند فضای بیشتری را برای دندان های باقی مانده تان ایجاد کند تا در راستای مناسب تر قرار بگیرند و در نتیجه بایت صاف تر و عملکردی تر ایجاد شود.

کاهش خطر ابتلا به بیماری های لثه و پوسیدگی دندان

دندان های شلوغ یا نامرتب می تواند به سختی تمیز شود که این مساله خود منجر به افزایش خطر بیماری لثه و پوسیدگی دندان می شود. با برداشتن دندان ها و بهبود تراز، می توانید خطر ابتلا به این مشکلات را کاهش دهید.

بهبود بهداشت دهان و دندان

تمیز کردن و نگهداری دندان های صاف تر آسان تر از دندان های نامرتب است است و باعث می شود دهان شما سالم و عاری از پلاک و باکتری باشد.

معایب کشیدن دندان در ارتودنسی

در حالی که کشیدن دندان می تواند برایتان مفید باشد، اما برخی معایب بالقوه نیز  در خصوص آن وجود دارد که باید آن ها را در نظر بگیرید:

درد و ناراحتی

یکی از سوالات رایج این است که آیا کشیدن دندان برای ارتودنسی درد دارد یا نه. پس از کشیدن دندان، ممکن است چند روزی کمی درد، تورم یا ناراحتی را احساس کنید، اما این علائم کاملا طبیعی و موقتی هستند. معمولا ارتودنتیست یا دندانپزشک داروهای مسکن و دستورالعمل های مراقبتی لازم را به شما می دهد تا روند بهبودی سریع تر و راحت تر طی شود. با رعایت توصیه ها، درد و ناراحتی به سرعت کاهش می یابد و هیچ نگرانی وجود ندارد.

هزینه بالا

کشیدن دندان می تواند در حال حاظر با توجه به وضعیت اقتصادی نابسامان کشور گران باشد، به خصوص اگر بیمه دندانپزشکی نداشته باشید هزینه برایتان بسیار زیاد خواهد بود. قبل از تصمیم گیری حتما در مورد هزینه کشیدن دندان با ارتودنتیست خود صحبت کنید.

عوارض بالقوه

در موارد نادر، کشیدن دندان می تواند منجر به عوارضی مانند عفونت یا آسیب عصبی شود. ارتودنتیست شما در مورد خطرات و مزایای این روش با شما صحبت خواهد کرد تا به شما در تصمیم گیری آگاهانه کمک کند.

چطور می توان عوارض کشیدن دندان را به حداقل رساند؟

برای کاهش عوارض کشیدن دندان، لازم است درمان توسط متخصص باتجربه و با برنامه ریزی دقیق انجام شود. رعایت دستورالعمل های مراقبتی بعد از کشیدن دندان مانند استراحت کافی، مصرف داروهای تجویزی، مراقبت از لثه و حفظ بهداشت دهان، می تواند درد، تورم و خطر عفونت را کاهش دهد. همچنین انجام معاینات پیش از درمان و گرفتن عکس رادیوگرافی دقیق به تشخیص درست و انتخاب دندان مناسب برای کشیدن کمک می کند و احتمال مشکلات بلندمدت را کاهش می دهد.

چطور خود را جهت کشیدن دندان برای ارتودنسی آماده کنیم؟

قبل از کشیدن دندان، متخصص ارتودنسی معاینه ای کامل پیرامون دندان ها و لثه های شما را انجام می دهد تا مطمئن شود که شما کاندید مناسبی برای کشیدن دندان هستید. همچنین ممکن است برای کمک به آماده شدن تان جهت کشیدن دندان نیاز به جرمگیری و گرفتن گرافی اشعه ایکس داشته باشید.

فرآیند کشیدن دندان چگونه است؟

در طول کشیدن دندان، دندانپزشک از یک بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن ناحیه اطراف دندان استفاده می کند. سپس از ابزارهای تخصصی برای لق شدن و برداشتن دندان استفاده می کنند. پس از کشیدن، احتمالا مقداری درد و تورم را تجربه خواهید کرد که با داروهای ضد درد و کمپرس یخ قابل کنترل است.

آیا برای کشیدن دندان برای ارتودنسی جایگزینی وجود دارد؟

گاهی اوقات، کشیدن دندان برای ایجاد فضای کافی در درمان ارتودنسی ممکن است توصیه نشود یا فرد تمایل نداشته باشد این کار را انجام دهد. در این شرایط، چندین روش جایگزین وجود دارد که می‌توانند به رفع مشکل شلوغی دندان ها و بهبود ترتیب آن ها کمک کنند.

وسیع کننده کام و درمان کراس بایت

استفاده از وسیع کننده کام یکی از روش های موثر برای ایجاد فضای بیشتر در دهان و اصلاح مشکلاتی مانند کراس بایت است. این روش به ویژه در کودکان موثرتر است، چون استخوان های فک آن ها هنوز در حال رشد است و به راحتی می توان آن را گسترش داد. اما در بزرگسالان، به دلیل توقف رشد استخوان ها، اثرگذاری این روش محدودتر می شود. در برخی موارد خاص، برای بزرگسالان ممکن است نیاز به تکنیک های پیشرفته تری مثل افزودن استخوان به ناحیه کام باشد تا امکان گسترش فک فراهم شود.

دیستالیزاسیون: حرکت دندان ها به عقب

دیستالیزاسیون یکی دیگر از جایگزین های کشیدن دندان در ارتودنسی است. در این روش، دندان های عقبی فک به سمت عقب حرکت داده می شوند تا فضای بیشتری برای دندان های جلویی که به هم فشرده شده اند ایجاد شود. این تکنیک به ویژه در بیمارانی کاربرد دارد که فضای کافی در انتهای فک وجود دارد و می توان بدون نیاز به کشیدن دندان، نظم بهتری در قوس دندانی ایجاد کرد.

مقایسه بین درمان های همراه با کشیدن دندان و بدون کشیدن دندان

معیار	درمان با کشیدن دندان	درمان بدون کشیدن دندان
فضای ایجادشده برای دندان ها	مستقیم و کافی برای حرکت دندان ها	با جابه جایی یا گسترش فک ایجاد می شود
مدت زمان درمان	معمولا کوتاه تر	ممکن است طولانی تر باشد اما با تکنیک های مدرن قابل مقایسه است
تاثیر بر ظاهر صورت	احتمال عقب رفتن لب ها یا تغییر جزئی فرم صورت	تاثیر کمتری بر ظاهر صورت دارد
ریسک و عوارض	درد، تورم، احتمال عفونت، تغییرات در بافت صورت	کمتر تهاجمی، نیازمند همکاری بیشتر بیمار
سهولت حفظ بهداشت دهان	پس از بهبود، امکان تمیز کردن بهتر دندان ها وجود دارد	دندان ها صاف می شوند اما نیاز به مراقبت دقیق تر دارد
موارد مناسب	شلوغی شدید دندان ها، اوربایت/آندربایت شدید	شلوغی خفیف تا متوسط، فک در حال رشد، بیمار علاقه مند به روش غیرتهاجمی

نتیجه گیری

گاهی برای مرتب شدن دندان ها و اصلاح بایت، لازم است یک یا چند دندان کشیده شود تا فضای کافی برای حرکت بقیه دندان ها ایجاد شود، اما همیشه کشیدن دندان تنها راه درمان نیست.امروز با روش های نوین مثل وسیع کننده فک یا جابه جایی دندان ها، بسیاری از مشکلات بدون نیاز به کشیدن دندان حل می شوند. تصمیم نهایی با متخصص ارتودنسی است که با بررسی دقیق وضعیت دندان ها و فک، بهترین روش را برای رسیدن به لبخندی سالم، طبیعی و جذاب انتخاب می کند.

سوالات متداول